CEO/Founder Định Hình Văn Hóa & Hỗ Trợ HR: Lộ Trình Cho SME Việt

Trong hành trình xây dựng một phòng nhân sự chuyên nghiệp từ con số 0 cho SME Việt Nam, một yếu tố then chốt thường bị bỏ qua, nhưng lại có sức ảnh hưởng quyết định, đó chính là vai trò của CEO/Founder. Nhiều CEO cho rằng HR là nhiệm vụ của phòng ban chuyên trách, nhưng thực tế, không có sự ủng hộ và dẫn dắt từ người lãnh đạo cao nhất, mọi nỗ lực của HR đều khó lòng đạt được thành công bền vững.

Bài viết này sẽ đi sâu vào tầm quan trọng của CEO/Founder trong việc định hình văn hóa doanh nghiệp và hỗ trợ bộ phận nhân sự, giúp các nhà lãnh đạo SME Việt Nam nhận diện rõ vai trò của mình, từ đó kiến tạo một môi trường làm việc vững mạnh và hiệu quả.

1. Vì Sao CEO/Founder Phải Là “Nhân Vật Chính” Trong Câu Chuyện HR và Văn Hóa?

Đối với các SME đang trên đà tăng trưởng, việc xây dựng một bộ phận HR bài bản là cần thiết. Tuy nhiên, HR không chỉ đơn thuần là các quy trình hành chính, tuyển dụng hay tính lương. HR chiến lược là về con người, về văn hóa, và về cách con người đó đóng góp vào mục tiêu kinh doanh. Và ở trung tâm của tất cả những điều đó chính là CEO/Founder.

• Tầm nhìn và Chiến lược: Chỉ có CEO/Founder mới có thể định hình tầm nhìn tổng thể của công ty, và mọi chiến lược nhân sự đều phải bắt nguồn từ tầm nhìn đó.
• Uy tín và Sức ảnh hưởng: Lời nói và hành động của CEO/Founder mang trọng lượng lớn nhất trong tổ chức. Sự ủng hộ của họ có thể biến một sáng kiến HR bình thường thành một chương trình thành công rực rỡ, hoặc ngược lại.
• Văn hóa là “cái bóng” của lãnh đạo: Văn hóa doanh nghiệp không phải là những khẩu hiệu dán trên tường, mà là cách mọi người thực sự hành xử, tương tác và đưa ra quyết định hàng ngày. Điều này được định hình mạnh mẽ nhất bởi chính CEO/Founder.

2. CEO Là Kiến Trúc Sư Trưởng Của Văn Hóa Doanh Nghiệp

Văn hóa doanh nghiệp là lợi thế cạnh tranh bền vững nhất của một SME. Nó ảnh hưởng đến mọi thứ, từ việc thu hút nhân tài, giữ chân nhân sự, đến năng suất làm việc và sự đổi mới. Và CEO/Founder chính là người nắm giữ chìa khóa để xây dựng nền tảng văn hóa đó.

2.1. Định Hình và Truyền Tải Giá Trị Cốt Lõi

CEO cần xác định rõ ràng những giá trị mà công ty muốn hướng tới (ví dụ: Tôn trọng, Đổi mới, Tinh thần đồng đội, Chuyên nghiệp, Khách hàng là trọng tâm). Nhưng quan trọng hơn, CEO phải là người đầu tiên sống với những giá trị đó.

• Xác định rõ: Tuyên bố rõ ràng những giá trị nào là quan trọng nhất đối với công ty.
• Gắn kết với hành động: Mỗi quyết định, dù lớn hay nhỏ, từ việc tuyển dụng, đánh giá hiệu suất, đến việc giải quyết xung đột, đều cần phải phản ánh các giá trị cốt lõi này.
• Truyền thông liên tục: CEO cần thường xuyên nhắc nhở, kể chuyện về những trường hợp thể hiện giá trị, và giải thích vì sao chúng lại quan trọng đối với sự thành công của công ty.

2.2. Xây Dựng Môi Trường Làm Việc Tích Cực

CEO/Founder có trách nhiệm tạo ra một không gian nơi mọi nhân viên cảm thấy được an toàn, được tôn trọng, được lắng nghe và có cơ hội phát triển.

• Khuyến khích giao tiếp cởi mở: Tạo điều kiện để nhân viên có thể chia sẻ ý kiến, phản hồi trực tiếp với lãnh đạo mà không sợ hãi.
• Minh bạch trong thông tin: Chia sẻ về tầm nhìn, mục tiêu, thậm chí là những thách thức của công ty để nhân viên cảm thấy mình là một phần của hành trình lớn hơn.
• Công nhận và khen thưởng: CEO cần thể hiện sự trân trọng đối với những đóng góp của nhân viên một cách công khai và kịp thời.

2.3. Dẫn Dắt Bằng Gương Mẫu

Đây là khía cạnh quan trọng nhất. Nhân viên sẽ nhìn vào hành động của CEO/Founder để hiểu “luật chơi” thực sự là gì.

• Tính chính trực: Luôn giữ lời hứa, hành xử công bằng và minh bạch.
• Tinh thần học hỏi và đổi mới: Thể hiện sự sẵn sàng học hỏi cái mới, chấp nhận thử nghiệm và không ngại thất bại.
• Tinh thần trách nhiệm: Nhận trách nhiệm cho những sai lầm và tìm cách khắc phục.
• Cân bằng cuộc sống – công việc: Dù bận rộn, CEO vẫn cần cho thấy sự quan tâm đến sức khỏe và đời sống cá nhân, khuyến khích nhân viên có sự cân bằng.

3. Phân Định Rõ Ràng Vai Trò: CEO và Bộ Phận HR

Để HR có thể hoạt động hiệu quả, CEO cần hiểu rõ đâu là ranh giới và điểm giao thoa giữa vai trò của mình và vai trò của bộ phận HR.

3.1. Vai Trò Của CEO Trong Hỗ Trợ HR

CEO không phải là người làm thay việc của HR, mà là người trao quyền và tạo điều kiện cho HR.

• Định hướng chiến lược HR: Đặt ra các mục tiêu nhân sự lớn, phù hợp với chiến lược kinh doanh (ví dụ: cần tăng trưởng bao nhiêu nhân sự trong 1 năm, cần phát triển kỹ năng nào để đáp ứng thị trường mới).
• Phân bổ nguồn lực: Đảm bảo HR có đủ ngân sách, công cụ và nhân lực để thực hiện các chương trình.
• Ủng hộ công khai: Tham gia các cuộc họp lớn, phát biểu trong các sự kiện nhân sự, thể hiện sự tin tưởng vào đội ngũ HR và các sáng kiến của họ.
• Gỡ bỏ rào cản: Khi HR gặp khó khăn với các phòng ban khác, CEO cần đứng ra giải quyết, tạo điều kiện thuận lợi cho HR làm việc.
• Là “Đối tác” của HR: Xem Trưởng phòng HR (hoặc người phụ trách HR) như một đối tác chiến lược, thường xuyên trao đổi và tham vấn.

3.2. Vai Trò Của Bộ Phận HR

Khi đã có sự hỗ trợ từ CEO, bộ phận HR có thể tập trung vào chuyên môn của mình:

• Triển khai chiến lược: Biến tầm nhìn chiến lược của CEO thành các kế hoạch hành động cụ thể (ví dụ: từ mục tiêu tăng trưởng 20% nhân sự, HR sẽ lên kế hoạch tuyển dụng, đào tạo, tạo nguồn).
• Tư vấn chuyên môn: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về luật lao động, xu hướng thị trường lao động, các phương pháp quản lý nhân sự hiệu quả cho CEO và các quản lý khác.
• Vận hành và Quản lý: Đảm nhận các công việc thường ngày như tuyển dụng, đào tạo, quản lý hiệu suất, lương thưởng, phúc lợi, quan hệ lao động, xây dựng chính sách nội bộ.
• Phát triển văn hóa: Là cánh tay nối dài của CEO, biến các giá trị văn hóa thành các chương trình, hoạt động cụ thể và giám sát sự tuân thủ.
• Là cầu nối: Đóng vai trò trung gian giữa ban lãnh đạo và nhân viên, thu thập phản hồi, giải quyết các vấn đề nội bộ.

3.3. Khi Nào CEO Nên Can Thiệp, Khi Nào Nên Trao Quyền Cho HR?

Nguyên tắc chung là CEO tập trung vào bức tranh lớn và các vấn đề mang tính chiến lược, còn HR sẽ lo phần triển khai và vận hành chi tiết.

• CEO Can Thiệp Khi:
• Các quyết định liên quan đến tầm nhìn, sứ mệnh, giá trị cốt lõi.
• Các vấn đề nhân sự có tác động lớn đến toàn bộ công ty (ví dụ: tái cấu trúc lớn, khủng hoảng truyền thông liên quan đến nhân sự).
• Cần phê duyệt ngân sách lớn cho các dự án HR.
• Khi có xung đột nghiêm trọng giữa các quản lý mà HR không giải quyết được.
• CEO Trao Quyền Cho HR Khi:
• Tuyển dụng nhân sự cho các vị trí cấp dưới.
• Xây dựng và thực thi các chính sách, quy trình HR hàng ngày.
• Giải quyết các tranh chấp lao động thông thường.
• Tổ chức các khóa đào tạo, hoạt động gắn kết nội bộ.
• Tư vấn cho quản lý các phòng ban về quản lý con người.

4. Những Sai Lầm Thường Gặp và Cách Tránh

Các CEO/Founder tại SME thường mắc phải một số sai lầm sau:

• Coi HR là “chi phí” thay vì “đầu tư”: Xem nhẹ vai trò của HR, không cấp đủ nguồn lực, dẫn đến HR hoạt động kém hiệu quả.
• Cách khắc phục: CEO cần hiểu rằng HR giỏi sẽ giúp giảm chi phí tuyển dụng, tăng năng suất, giảm tỷ lệ nghỉ việc, và cuối cùng là tăng doanh thu.
• Thiếu nhất quán giữa lời nói và hành động: Khẩu hiệu văn hóa một đằng, hành xử của lãnh đạo một nẻo, làm mất lòng tin của nhân viên.
• Cách khắc phục: Luôn giữ vững tính chính trực và làm gương trong mọi tình huống.
• “Ôm đồm” hoặc “Bỏ mặc” HR: Can thiệp quá sâu vào các chi tiết vận hành hoặc ngược lại, phó mặc hoàn toàn cho HR mà không có định hướng.
• Cách khắc phục: Phân định rõ vai trò và trách nhiệm như đã phân tích ở trên, xây dựng cơ chế báo cáo và tham vấn định kỳ.
• Không xây dựng mối quan hệ tin cậy với Trưởng phòng HR: Xem HR chỉ là người phục tùng chứ không phải đối tác chiến lược.
• Cách khắc phục: CEO cần chủ động xây dựng mối quan hệ đối tác, lắng nghe và tôn trọng ý kiến chuyên môn của người đứng đầu HR.

Kết Luận: Sức Mạnh Tổng Hợp

Vai trò của CEO/Founder trong việc xây dựng văn hóa và hỗ trợ HR không chỉ là quan trọng, mà còn là yếu tố sống còn đối với sự phát triển bền vững của một SME. Bằng cách làm gương, định hình các giá trị cốt lõi, và phân định rõ ràng trách nhiệm với bộ phận nhân sự, CEO không chỉ giúp HR thành công mà còn kiến tạo một nền tảng vững chắc cho sự tăng trưởng và thịnh vượng của toàn bộ doanh nghiệp.

Hãy nhớ rằng, khi CEO và HR cùng đồng lòng, cộng hưởng sức mạnh, SME của bạn sẽ không chỉ có một đội ngũ vững vàng mà còn sở hữu một văn hóa làm việc tuyệt vời – yếu tố thu hút và giữ chân nhân tài hàng đầu trong thị trường cạnh tranh hiện nay.